2023-6 Şubat depremiyle aslında 99 Marmara Depreminin bir nevi dejavusunu yaşıyoruz. Öncelikle birlik, metanet ve akıl zamanıdır. O gün bu gündür. Biz yapısal finansçılar da daha 3. Günde yasımızı bir..
2023-6 Şubat depremiyle aslında 99 Marmara Depreminin bir nevi dejavusunu yaşıyoruz. Öncelikle birlik, metanet ve akıl zamanıdır. O gün bu gündür. Biz yapısal finansçılar da daha 3. Günde yasımızı bir kenara bırakarak; bir tarafta kendi sistemimiz dahilinde yardım/destek çalışmalarına devam ederken; diğer tarafta 99 sürecinde de yaptığımız gibi depremin yaratacağı ekonomik tsunamiye karşı derhal yapısal hedging algoritması yaratmaya giriştik. Bilmeyenler için hedging nedir onu izah edeyim önce: Hedging bir ekonomik faaliyetin olası risklerinin kendine has bir modelle hesaplanarak, özel finans teknikleriyle erken tedbirinin alınmasını ifade” eder.
Depremin yarattığı ekonomik zarara dair birkaç gün içinde her kafadan bir ses çıkmaya başlayacaktır. Ben 50 derim, diğeri 5, siz 500..bir başkası belki 5.000 vs. Önemli olan teknik bir algoritmaya bağlı modellemeniz olması ve ortaya çıkan dayanaklı rakama göre hedging çözümlemesi yapmanızdır. Benim kullandığım modelleme 99 depremi hedginginde kullanıp 100% başarı sağladığımızla aynıdır. Fakat bilinmelidir ki; hedging mekanizmalarında önceki ve sonrası arasında permutasyona dayalı mukayese her zaman yanıltır. Her modelleme kendine has veriyi üretir.
Örneğin 99 Marmara depreminin ulusal ekonomiye maliyetini biz $14,8 Milyar hesaplamışken; TUSIAD $ 17 Milyar, DPT $ 15-19 Milyar, Dünya Bankası’da $ 12-17 Milyar olarak açıklamışlardı. Diğerleri o günkü şartlarda ülke GSMH’sinin % 35’ini oluşturan İstanbul, Düzce, Bolu, Bursa, Yalova, Kocaeli ve Sakarya’yıi baz alırken, yapısal finansçılar GSMH’nin %7 sini sağlayan Sakarya, Yalova ve Kocaeli’yi baz almıştık kendi modelimizde. Hemen minikte bir not düşelim TCMB’nın 17 Ağustos 1999 Salı günü dolar efektif satış kuru 440,438 TL idi..
2023 depremi içinde
SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI FABRİKA SAYISI(2022): Toplam 3.468
HATAY: 2.102 (12 tanesi ISO 500 listesinde ve 2 tanesi BIST’te işlem görüyor)
GAZİANTEP: 700 (33 tanesi ISO 500 listesinde ve 1 tanesi BIST’te işlem görüyor)
KAHRAMANMARAŞ: 666 (8 tanesi ISO 500 listesinde ve 1 tanesi BIST’te işlem görüyor)
İHRACAT RAKAMLARI (2022): Toplam $ 16,675,735,000
GAZİANTEP: $ 11,196,596,000
HATAY: $ 4,067,430
KAHRAMAN MARAŞ: $ 1,411,709
ÜLKE GSMH’SINE KATKISI (2018-2020): Toplam + %0,38
GAZİANTEP:+%0,31
KAHRAMAN MARAŞ:+ % 0,09
HATAY:- % 0,02
İL BAZINDA KİŞİ BAŞINA GSYH (2021): Ortalaması 6.867 TL
GAZİANTEP: 7,819 TL
HATAY: 6,785 TL
KAHRAMAN MARAŞ: 5,997 TL
DEVLETİN EDİNDİĞİ GELİR (2022): Tahsilat Toplamı 70.664.204.000 TL
HATAY: Tahakkuk 62.001.136.000 TL, Tahsilat 47.350.937.000 TL, Oran % 76,4
GAZİANTEP: Tahakkuk 31.158.416,000 TL, Tahsilat 16.858.058.000 TL, Oran % 54,1
KAHRAMAN MARAŞ: Tahakkuk 8.583.391.000 TL, Tahsilat 6.455.209.000, Oran % 75,2
EKONOMİK ZARAR SENARYOSU = $ 49,878,598,583
ZARARIN GSYIH’A ($ 819 Milyar) ORANI: % 6,09
HEDGING YAKLAŞIMIM: Zarar ( % 6,09)+Son çeyrek büyüme rakamı (% 3,9)= % 9,99 ($ 4.937.981.259)
Yani, kabaca 50 Milyar dolarlık bir riske karşı gereken finansal enstrüman 5 Milyar dolar. Bu 5 Milyar dolarlık enstrüman HFT mekanizması içinde 2 yıl vadeyle trade edilirse, büyük resimde gözüken kabaca 50 Milyar dolar zarar, 2026 yılında bilakis kar olarak ülke ekonomisine girer. Hatta hali hazırda resmisi $ 890 Milyar, kumulatifi $ 1,8 Trilyon olan milli ekonomi boyutumuz , o gün $ 1,3 Trilyon resmi, kümülatifte $ 4,1 Trilyon olacaktır rahatlıkla..
Bu rakamları sakın güzünüzde büyütmeyin. Türkiye gibi iceberg sosyoiktisatıyla yürüyen bir ekozone için gülünesi rakamlardır. 99 depremi akabinde ABD’ye borç aldığı jetfuelle birkaç yüzmilyon için için giden ekibede söylemiştik aynı şeyi. Ama bu sefer de-ja-vu ‘yu sadece hedging operasyonunda yaşayacağımıza inanıyorum. Mali disiplin ve rahat plasman için gerekenleride özetle yazaıp noktalayalım şimdilik..
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)