Köşe Yazarlarımız Okuma Sayısı: 5.894

SERDAR MANGA YAZDI:KÖMÜRDE BÜYÜK VURGUN VAR

Maden Tetkik Araştırma Kurumu (MTA) raporları Tekirdağ Vilayet sınırları dahilindeki 7 sahada (Safaalan, Küçükyoncalı, Edirköy, Çayırdere, Ahmetpaşa, Karamurat, İbrice) toplam 693.461.000 Ton linyit kömürü rezervi olduğunu söylüyor. Yoğunluk Malkara ve..

SERDAR MANGA YAZDI:KÖMÜRDE BÜYÜK VURGUN VAR

Maden Tetkik Araştırma Kurumu (MTA) raporları Tekirdağ Vilayet sınırları dahilindeki 7 sahada (Safaalan, Küçükyoncalı, Edirköy, Çayırdere, Ahmetpaşa, Karamurat, İbrice) toplam 693.461.000 Ton linyit kömürü rezervi olduğunu söylüyor. Yoğunluk Malkara ve Saray’da. Tespit edebildiğim kadarıyla 43 tane ana madencilik firması var.  Benzer şekilde; Edirne Vilayet sınırlarındaki 5 sahada (Demirhanlı, Küçükdoğanca, Karayusuflu, Çavuşköy, Harmanlı) toplam 97.082.000 Ton linyit kömürü rezervi bulunuyor. Yoğunluk Demirhanlı (75.271.000 Ton) ile Harmanlı ( 13.556.000 Ton) sahalarında. Edirne Ticaret ve Sanayi Odası sanayi portalına göre de bölgede 34 adet ana madencilik firması faal durumda. MTA Kırklareli için de 1 sahada (Topçuköy) 34.206.000 Ton rezerv olduğu bilgisini veriyor. Sanayi sicil 2 ana madencilik firmasının bu sahalarda aktif madencilik yaptığını gösteriyor.

Internet mecrasındaki haberler verdiğim rakamların çok daha üstünde rakamlar gösteriyor. Mesela eski enerji bakanı Albayrak daha 2018 yılında Trakya’daki rezervin 1.5 Milyar Ton olduğunu beyan etmişti. Gelin benimkini optimal kabul edelim. Bu durumda Trakya’da 824.749.000 Ton kömürün işletme/fiyat politikası 79 adet madencilik firmasının elinde diyelim. Buda aslında Türkiye linyit maden piyasasının 10-15% ine tekamül eden bir oran. Fiyatsal anlamda kabataslak ifade edersek; Türkiye’nin kömür zenginliğini geniş spektrumda  700 Milyar dolar desek Trakya’nın ulusal sistemdeki vizyon payı 70-100 Milyar USD bandında demektir.

Bu yazıda beni bağlayan ne kömürün yeni iktisat sistemiyle yaşadığı var olma yada küllerinden doğma savaşı; ne de Trakya’daki madencilerin pozisyonu. Sorgulamak istediğim kömür cenneti olmamıza rağmen bu yıl  Trakya’lıların bile kömürü geçen yıla nazaran tam 3 kat zamlı alması. Son 1 yıl içindeki fiyatsal değişimi, küresel kömürün fiyatlandığı ICE Newcastle Coal Futures (NCFM), NCFM kontratlarında İngiliz Poundu kullanıldığı için GBP (pound)/TL, Petrol/USD ve yerel fiyatlar bağlamında vererek başlayalım:

NCFM bir yıllık değişim: % 251,06

GBP/TL bir yıllık değişim: % 82,12

Petrol/USD: % 77,81

Yerel Kömür Fiyatlarında bir yıllık değişim: % 384

 

Bu rakamların özü şu: Trakya’daki 79 baba madenci sadece maliyetler noktasında değil neredeyse tüm marjların toplamı kadar zam yapmışlar. Enflasyon muhasebesiyle petrol, işçilik, elektrik ve sarf maliyetler bağlamında kabul edilebilir oran hadi diyelimki 100% olsun. Haricindeki  % 284 fark vicdan hukuğunda vurgunculuk anlamı taşır. Madencilere sorarsanız size Çin Türkiye’den kömür çekiyor der. Soru şu: Sizmi ihraç ediyorsunuz ki Edirne merkez ilçe esnafının Bulgar levasını  gördükten sonra Edirneli müşteriyi dışlaması gibi yerel kömür müşterisini adam yerine koymuyorsunuz? Hadi ihracatçısınız diyelim; Çin’in termal kömür borsa fiyatı 849 Yuan yani 1.975 TL. Sen neden yerel müşteriye 2500-3000 TL’den satıyorsun? Bir diğeri diyorki Adana, Mersin bu yıl çok kömür çekti ve orada tonu 5.000 TL’nin üstünde. Tırları madenimde sırada bekliyor. Arkadaşım güneydeki adam bu kömürü 2 ay kullanıyor; ondada Rusya’dan  $ 120/Ton İskenderun yada Mersin liman teslim alıyordu;. İç nakliye ve gümrük dahil 2.000 TL/Ton. Rusya’da sorun çıkınca sana geldi. Seneye ne olacak?

Ayrıca Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKI) mart 2022 için depoda teslim torbalanmış Tavşanlı ve Soma kömürünü 1.170 TL/Ton, Çan kömürünü ise 912 TL/Ton fiyattan satıyor. Bunu ben değil TKI’nin internet sitesi söylüyor.

Olayın birde doğalgazla mukayesesi var tabii. Türkiye’deısınma amaclı hane tüketiminin % 70 i doğal gaz olduğu için devlet seçim olgusundan dolayı sübvansiyon uyguladı. Bloomberg Küresel Doğalgaz endeksindeki yıllık değişim % 61,48. USD/TL (%90,15) değişimini de ilave ettiğinizde doğal gaz kullanıcısı bu yıl geçen seneye nazaran % 151,63 zamlı doğalgaz parası ödemesi gerekirken; farkın yarısını devlet hazine kasasından karşıladı. Neresinden bakarsanız kömürle arasında uçurum var.

Bu minvalde devlet bu haksız kömür artışına derhal dur demeli. Yok eğer; kömür lobisi devletten büyükse aynı doğalgazda olduğu gibi farkın yarısını kömür tüketicisi haneler lehine subvanse etmeli. Unutmadan küresel kömür fiyatları endeksi NCFM’de fiyatlar düşüyor ama bizdekiler arttırmaya devam ediyor. Marketler için uygulanan kontrol modeli acilen el atmak zorunda. Yoksa aç gözlü kömürcüler yaz ortasında bile tonuna 6-7 Bin TL diyecek utanmadan..

 

YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)

ÜYE GİRİŞİ

KAYIT OL